الحكماء ويسوع

يوسف جريس شحادة

كفرياسيف _ www.almohales.org

تمهيد

التوراة هي التمهيد للرب يسوع، هي الحاضنة للإنجيل والإنجيل حقّق التوراة، لا يمكن إدراك كنه الإنجيل دون العودة للتوراة.

كُتب الكثير عن “التوراة في الإنجيل” وبتسلسل الأحداث أيضا، {أغلبية هذه المؤلفات متوفّرة} وكذلك الأمر بالنسبة لنصوص الحكماء الشيوخ { חז“ל } فهناك الكثير مقتبسة في الإنجيل المقدّس، فيجب ان ننوه ان من النظرة التاريخية كل أسفار العهد الجديد تم تدوينها حتى العام مائة ميلادي، ومن ناحية أخرى أسفار المشنا والتلمود تم الانتهاء من تدوينها من القرن الثاني حتى الخامس ميلادي. لكن هذه النصوص المدونة كتابيا، كانت متداولة شفاهية في زمن المسيح، والمسيح عرف هذه النصوص وسمعها بحكم تواجده في الهيكل والمجمع الخ.

“حِينَئِذٍ خَاطَبَ يَسُوعُ الْجُمُوعَ وَتَلاَمِيذَهُ قَائِلًا: «عَلَى كُرْسِيِّ مُوسَى جَلَسَ الْكَتَبَةُ وَالْفَرِّيسِيُّونَ، فَكُلُّ مَا قَالُوا لَكُمْ أَنْ تَحْفَظُوهُ فَاحْفَظُوهُ وَافْعَلُوهُ، وَلكِنْ حَسَبَ أَعْمَالِهِمْ لاَ تَعْمَلُوا، لأَنَّهُمْ يَقُولُونَ وَلاَ يَفْعَلُونَ“..

يسوع علم التوراة الشفهية التي كانت في زمانه _فهم اقوال كل من الفريسيين والصدوقيين والكتبة، لكن تفسيرهم للتوراة كان يصب لمصلحتهم وليس للمعنى السليم للنص التوراتي، لذا طلب يسوع بالعمل بنصوص التوراة كما قالها الكتبة وغيرهم لكن سلوكهم مغاير للنصوص كما في متى 3 _1 : 23 أعلاه: ” فَاحْفَظُوهُ وَافْعَلُوهُ “.

نسرد القليل جدا من المشناة والتلمود في الإنجيل {هناك من يرى العكس أي الإنجيل في التلمود والمشناة استنادا لزمن التدوين الكتابي، لكن الأمور الشفهية كانت زمن المسيح}.

سردنا النص الإنجيلي أولا ويليه النص التلمودي او المشناة دون الترجمة للعربية، لان التوافق التام بين النصّين لا يحتاج للترجمة للعربي، فمن يقرا بالعربية يفهم ما بالنص العبري تماما.

1 _ في متى 4 _3 :6 : “وَأَمَّا أَنْتَ فَمَتَى صَنَعْتَ صَدَقَةً فَلاَ تُعَرِّفْ شِمَالَكَ مَا تَفْعَلُ يَمِينُكَ، لِكَيْ تَكُونَ صَدَقَتُكَ فِي الْخَفَاءِ. فَأَبُوكَ الَّذِي يَرَى فِي الْخَفَاءِ هُوَ يُجَازِيكَ عَلاَنِيَةً.” ونص الحكماء תלמוד בבלי, בבא בתרא ט, ב. “ גדול העושה צדקה בסתר, יותר ממשה רבינו “

2 _ في متى 2 :7 : “لأَنَّكُمْ بِالدَّيْنُونَةِ الَّتِي بِهَا تَدِينُونَ تُدَانُونَ، وَبِالْكَيْلِ الَّذِي بِهِ تَكِيلُونَ يُكَالُ لَكُمْ.” وبالمقارنة والتلمود “ בבלי, סנהדרין ק, א.  ” : במידה שאדם מודד, מודדין לו  “.

3 _ في متى 5 :7 : “يَا مُرَائِي، أَخْرِجْ أَوَّلًا الْخَشَبَةَ مِنْ عَيْنِكَ، وَحِينَئِذٍ تُبْصِرُ جَيِّدًا أَنْ تُخْرِجَ الْقَذَى مِنْ عَيْنِ أَخِيكَ!” وورد في التلمود { בבלי, ערכין טז, ב. }:” טול קיסם מבין עיניך. אמר לו: טול קורה מבין עיניך “.

4 _ يُحذّر المسيح في متى 28 :5 : “وَأَمَّا أَنَا فَأَقُولُ لَكُمْ: إِنَّ كُلَّ مَنْ يَنْظُرُ إِلَى امْرَأَةٍ لِيَشْتَهِيَهَا، فَقَدْ زَنَى بِهَا فِي قَلْبِهِ. ” وفي “ ובמדרש ויקרא רבא  פרשת “אחרי מות” יב.” :” שלא תאמר שכל מי שהוא בגופו נקרא נואף. נואף בעיניו נקרא נואף ” وفي افسس 28 :5 :” كَذلِكَ يَجِبُ عَلَى الرِّجَالِ أَنْ يُحِبُّوا نِسَاءَهُمْ كَأَجْسَادِهِمْ. مَنْ يُحِبُّ امْرَأَتَهُ يُحِبُّ نَفْسَهُ.“التلمود البابلي بعد مئات السنين ورد בתלמוד הבבלי יבמות סב ע”ב:” תנו רבנן: האוהב את אשתו כגופו,והמכבדה יותר מגופו,והמדריך בניו ובנותיו בדרך ישרה…עליו הכתוב אומר “וידעת כי שלום אהלך. “

5 _ متى 23 _22 :6 العين سراج الجسد : “سِرَاجُ الْجَسَدِ هُوَ الْعَيْنُ، فَإِنْ كَانَتْ عَيْنُكَ بَسِيطَةً فَجَسَدُكَ كُلُّهُ يَكُونُ نَيِّرًا، وَإِنْ كَانَتْ عَيْنُكَ شِرِّيرَةً فَجَسَدُكَ كُلُّهُ يَكُونُ مُظْلِمًا، فَإِنْ كَانَ النُّورُ الَّذِي فِيكَ ظَلاَمًا فَالظَّلاَمُ كَمْ يَكُونُ!” وفي كتاب :” קדושת העיניים פרק ו, עמ’ תפט_. [10] שם, עמ’ תצה_. “ שכל הייסורים באים אלינו ע”י קלקול העיניים ” وأيضا :” אל תיכשל בעיניך, שאין מכשול אלא בעיניים “

 6 _ متى 12 :7 عن المعاملة وللآخرين،: “فَكُلُّ مَا تُرِيدُونَ أَنْ يَفْعَلَ النَّاسُ بِكُمُ افْعَلُوا هكَذَا أَنْتُمْ أَيْضًا بِهِمْ، لأَنَّ هذَا هُوَ النَّامُوسُ وَالأَنْبِيَاءُ“. وفي التلمود البابلي { בבלי, שבת לא’, א את השנוא עליך, אל תעשה לחברך. זו היא כל התורה כולה }:” דעלך סני, לחברך לא תעביד. זו היא כל התורה כולה   “.

7 _قضية السبت للإنسان وليس الإنسان للسبت، مرقس 28 _27 :2: “ثُمَّ قَالَ لَهُمُ: «السَّبْتُ إِنَّمَا جُعِلَ لأَجْلِ الإِنْسَانِ، لاَ الإِنْسَانُ لأَجْلِ السَّبْتِ.  إِذًا ابْنُ الإِنْسَانِ هُوَ رَبُّ السَّبْتِ أَيْضًا». ” وورد في التلمود בבלי, יומא פה, ב.:” היא [השבת] מסורה בידכם ולא אתם מסורים בידה  “.

8 _ المعاملة مع الآخرين ومنح الثوب يقول المسيح، متى 40 :5 : “وَمَنْ أَرَادَ أَنْ يُخَاصِمَكَ وَيَأْخُذَ ثَوْبَكَ فَاتْرُكْ لَهُ الرِّدَاءَ أَيْضًا. ” والتلمود “ בבלי, מסכת בבא קמא צב, ב (כתוב בארמית).“:” אם יבקש ממך חברך את החמור, הבא לו גם את האוכף “والمثل بالعامية :” ركّبنا على الحمار مدْ أيديه على الخُرج”.

9 _ لوقا 48 _47 :6 : “ كلُّ مَنْ يَأْتِي إِلَيَّ وَيَسْمَعُ كَلاَمِي وَيَعْمَلُ بِهِ أُرِيكُمْ مَنْ يُشْبِهُ. يُشْبِهُ إِنْسَانًا بَنَى بَيْتًا، وَحَفَرَ وَعَمَّقَ وَوَضَعَ الأَسَاسَ عَلَى الصَّخْرِ. فَلَمَّا حَدَثَ سَيْلٌ صَدَمَ النَّهْرُ ذلِكَ الْبَيْتَ، فَلَمْ يَقْدِرْ أَنْ يُزَعْزِعَهُ، لأَنَّهُ كَانَ مُؤَسَّسًا عَلَى الصَّخْرِ.  “ وفي ” מדרש “אבות דרבי נתן”, פרק 24, א. “ אלישע בן אבויה אמר:” אדם שיש בו מעשים טובים ולמד תורה הרבה, למה הוא דומה? לאדם שבונה אבנים מלמטה, ואחר כך לבנים. אפילו באים מים הרבה ועומדין בצידן, אין מחין אותן ממקומן  “

10 _متى يقول ان ملكوت الله قريب 17 :4 : “مِنْ ذلِكَ الزَّمَانِ ابْتَدَأَ يَسُوعُ يَكْرِزُ وَيَقُولُ: «تُوبُوا لأَنَّهُ قَدِ اقْتَرَبَ مَلَكُوتُ السَّمَاوَاتِ».  “ ويوحنا3_ 2 :3 :” هذَا جَاءَ إِلَى يَسُوعَ لَيْلًا وَقَالَ لَهُ: «يَا مُعَلِّمُ، نَعْلَمُ أَنَّكَ قَدْ أَتَيْتَ مِنَ اللهِ مُعَلِّمًا، لأَنْ لَيْسَ أَحَدٌ يَقْدِرُ أَنْ يَعْمَلَ هذِهِ الآيَاتِ الَّتِي أَنْتَ تَعْمَلُ إِنْ لَمْ يَكُنِ اللهُ مَعَهُ». أَجَابَ يَسُوعُ وَقَالَ لَهُ: «الْحَقَّ الْحَقَّ أَقُولُ لَكَ: إِنْ كَانَ أَحَدٌ لاَ يُولَدُ مِنْ فَوْقُ لاَ يَقْدِرُ أَنْ يَرَى مَلَكُوتَ اللهِ».“ ويقول الراب يوناتان{בבלי,מסכת יומא פו,ב_.}:”גדולה תשובה שמקרבת את הגאולה“.

11 _ يقول الرب عن توبة خاطئ واحد وفرح السماء،لوقا 7 :15 : “أَقُولُ لَكُمْ: إِنَّهُ هكَذَا يَكُونُ فَرَحٌ فِي السَّمَاءِ بِخَاطِئٍ وَاحِدٍ يَتُوبُ أَكْثَرَ مِنْ تِسْعَةٍ وَتِسْعِينَ بَارًّا لاَ يَحْتَاجُونَ إِلَى تَوْبَةٍ.” ويقول الحكماء الشيوخ {מסכתות: ברכות לד,ב;סנהדרין צט,א.}:”מקום שבעלי תשובה עומדין,צדיקים גמורים אינם עומדין “وفي لفيفة الآباء { במסכת אבות ב }:” מקום שבעלי תשובה עומדין, צדיקים גמורים אינם עומדין “.

12 _ لوقا 2 :10 ومتى  37 :9: “فَقَالَ لَهُمْ: «إِنَّ الْحَصَادَ كَثِيرٌ، وَلكِنَّ الْفَعَلَةَ قَلِيلُونَ. فَاطْلُبُوا مِنْ رَبِّ الْحَصَادِ أَنْ يُرْسِلَ فَعَلَةً إِلَى حَصَادِهِ. حِينَئِذٍ قَالَ لِتَلاَمِيذِهِ: «الْحَصَادُ كَثِيرٌ وَلكِنَّ الْفَعَلَةَ قَلِيلُون“َ. ويقول الحكيم طرفون { ובמסכת אבות ב }:” היום קצר והמלאכה מרובה והפועלים עצלים  “

 13 _متى 34،31 _30 ،26 :6 : “اُنْظُرُوا إِلَى طُيُورِ السَّمَاءِ: إِنَّهَا لاَ تَزْرَعُ وَلاَ تَحْصُدُ وَلاَ تَجْمَعُ إِلَى مَخَازِنَ، وَأَبُوكُمُ السَّمَاوِيُّ يَقُوتُهَا. أَلَسْتُمْ أَنْتُمْ بِالْحَرِيِّ أَفْضَلَ مِنْهَا؟ فَإِنْ كَانَ عُشْبُ الْحَقْلِ الَّذِي يُوجَدُ الْيَوْمَ وَيُطْرَحُ غَدًا فِي التَّنُّورِ، يُلْبِسُهُ اللهُ هكَذَا، أَفَلَيْسَ بِالْحَرِيِّ جِدًّا يُلْبِسُكُمْ أَنْتُمْ يَا قَلِيلِي الإِيمَانِ؟ فَلاَ تَهْتَمُّوا قَائِلِينَ: مَاذَا نَأْكُلُ؟ أَوْ مَاذَا نَشْرَبُ؟ أَوْ مَاذَا نَلْبَسُ؟ فَلاَ تَهْتَمُّوا لِلْغَدِ، لأَنَّ الْغَدَ يَهْتَمُّ بِمَا لِنَفْسِهِ. يَكْفِي الْيَوْمَ شَرُّهُ  ” قال الحكيم الكبير اليعيزر {בבלי, מסכת סוטה מח, ב_. }:”כל מי שיש לו פת בסלו ואומר מה אוכל למחר, אינו אלא מקטני אמנה “.

14 _20 :18 : “لأَنَّهُ حَيْثُمَا اجْتَمَعَ اثْنَانِ أَوْ ثَلاَثَةٌ بِاسْمِي فَهُنَاكَ أَكُونُ فِي وَسْطِهِمْ». كذلك يخبرنا الراب حنانيا: “שניים שהיו יושבין ועוסקין בדברי תורה, שכינה עימהם “{ משנה, מסכת אבות, ג: 3_. }

15 _ إنجيل يوحنا 18 :7 : “مَنْ يَتَكَلَّمُ مِنْ نَفْسِهِ يَطْلُبُ مَجْدَ نَفْسِهِ، وَأَمَّا مَنْ يَطْلُبُ مَجْدَ الَّذِي أَرْسَلَهُ فَهُوَ صَادِقٌ وَلَيْسَ فِيهِ ظُلْمٌ ” يخبرنا الراب حنانيا { מסכת אבות, ו: 6}:” כל האומר דבר בשם אומרו מביא גאולה לעולם “.

 16 _متى 19 :28 : “فَاذْهَبُوا وَتَلْمِذُوا جَمِيعَ الأُمَمِ وَعَمِّدُوهُمْ بِاسْمِ الآب وَالابْنِ وَالرُّوحِ الْقُدُسِ.” وفي { מסכת אבות, א: א_. } من الكنيس الكبير تركوا المقولة الرئيسية :” העמידו תלמידים הרבה “.

17 _ في معرفة الأزمنة أع 7 :1 : “فَقَالَ لَهُمْ: «لَيْسَ لَكُمْ أَنْ تَعْرِفُوا الأَزْمِنَةَ وَالأَوْقَاتَ الَّتِي جَعَلَهَا الآبُ فِي سُلْطَانِهِ،” وتطرق للموضوع الراب يونتان قائلا: “תיפח עצמן של מחשבי קיצין, שהיו אומרים: כיון שהגיע את הקץ ולא בא, שוב אינו בא ” { בבלי, סנהדרין צז, ב. }.

18 _ علّم المسيح التلاميذ أساس الخدمة متى 27 :20  : “وَمَنْ أَرَادَ أَنْ يَكُونَ فِيكُمْ أَوَّلًا فَلْيَكُنْ لَكُمْ عَبْدًا،” والراب جمليئيل معلم بولس يقول : “כמדומין אתם ששררה אני נותן לכם? עבדות אני נותן לכם“{בבלי, הוריות י,א-ב. }.

19 _ يشبّه المسيح ملكوت السماء،متى 14 _1 :20 : “ «فَإِنَّ مَلَكُوتَ السَّمَاوَاتِ يُشْبِهُ رَجُلًا رَبَّ بَيْتٍ خَرَجَ مَعَ الصُّبْحِ لِيَسْتَأْجِرَ فَعَلَةً لِكَرْمِهِ، فَاتَّفَقَ مَعَ الْفَعَلَةِ عَلَى دِينَارٍ فِي الْيَوْمِ، وَأَرْسَلَهُمْ إِلَى كَرْمِهِ. ثُمَّ خَرَجَ نَحْوَ السَّاعَةِ الثَّالِثَةِ وَرَأَى آخَرِينَ قِيَامًا فِي السُّوقِ بَطَّالِينَ، فَقَالَ لَهُمُ: اذْهَبُوا أَنْتُمْ أَيْضًا إِلَى الْكَرْمِ فَأُعْطِيَكُمْ مَا يَحِقُّ لَكُمْ. فَمَضَوْا.  وَخَرَجَ أَيْضًا نَحْوَ السَّاعَةِ السَّادِسَةِ وَالتَّاسِعَةِ وَفَعَلَ كَذلِكَ. ثُمَّ نَحْوَ السَّاعَةِ الْحَادِيَةَ عَشْرَةَ خَرَجَ وَوَجَدَ آخَرِينَ قِيَامًا بَطَّالِينَ، فَقَالَ لَهُمْ: لِمَاذَا وَقَفْتُمْ ههُنَا كُلَّ النَّهَارِ بَطَّالِينَ؟ قَالُوا لَهُ: لأَنَّهُ لَمْ يَسْتَأْجِرْنَا أَحَدٌ. قَالَ لَهُمُ: اذْهَبُوا أَنْتُمْ أَيْضًا إِلَى الْكَرْمِ فَتَأْخُذُوا مَا يَحِقُّ لَكُمْ. فَلَمَّا كَانَ الْمَسَاءُ قَالَ صَاحِبُ الْكَرْمِ لِوَكِيلِهِ: ادْعُ الْفَعَلَةَ وَأَعْطِهِمُ الأُجْرَةَ مُبْتَدِئًا مِنَ الآخِرِينَ إِلَى الأَوَّلِينَ. فجَاءَ أَصْحَابُ السَّاعَةِ الْحَادِيَةَ عَشْرَةَ وَأَخَذُوا دِينَارًا دِينَارًا. فَلَمَّا جَاءَ الأَوَّلُونَ ظَنُّوا أَنَّهُمْ يَأْخُذُونَ أَكْثَرَ. فَأَخَذُوا هُمْ أَيْضًا دِينَارًا دِينَارًا. وَفِيمَا هُمْ يَأْخُذُونَ تَذَمَّرُوا عَلَى رَبِّ الْبَيْتِ قَائِلِينَ: هؤُلاَءِ الآخِرُونَ عَمِلُوا سَاعَةً وَاحِدَةً، وَقَدْ سَاوَيْتَهُمْ بِنَا نَحْنُ الَّذِينَ احْتَمَلْنَا ثِقَلَ النَّهَارِ وَالْحَرَّ! فَأجَابَ وَقَالَ لِوَاحِدٍ مِنْهُمْ: يَا صَاحِبُ، مَا ظَلَمْتُكَ! أَمَا اتَّفَقْتَ مَعِي عَلَى دِينَارٍ؟ فَخُذِ الَّذِي لَكَ وَاذْهَبْ، فَإِنِّي أُرِيدُ أَنْ أُعْطِيَ هذَا الأَخِيرَ مِثْلَكَ.“. في التلمود الأورشليمي بروي لنا مثلا عن ملك :” מלך ששכר פועלים הרבה, והיה שם פועל אחד והיה משתכר במלאכתו יותר מדאי. מה עשה המלך? נטלו והיה מטייל עמו ארוכות וקצרות.  לעיתותי ערב באו אותם פועלים ליטול שכרן, ונתן לו שכרו עמהן משלם.  והיו הפועלים מתרעמין ואומרים: אנו יגענו כל היום וזה לא יגע אלא שתי שעות ונתן לו שכרו עמנו משלם. אמר להן המלך: יגע זה לשתי שעות יותר ממה שלא יגעתם אתם כל היום כולו ” { ברכות דף כ,א, פרק ב הלכה ח }.

20 _{_}  منع المسيح الحلف لا تحلف، متى 34 :5 : “وَأَمَّا أَنَا فَأَقُولُ لَكُمْ: لاَ تَحْلِفُوا الْبَتَّةَ، لاَ بِالسَّمَاءِ لأَنَّهَا كُرْسِيُّ اللهِ، “  وفي مدراش تنحوما { מדרש תנחומא פרשת ויקרא, סימן ז_. } نقرأ :” אינכם רשאין לישבע אפילו באמת… “אמרו רבותינו: אפילו על האמת אינו יפה לאדם להישבע  “_.

21 _ من رفع نفسه متى 12 :23 و 4 :18 ولو 11 :14 و 14 :18  : “فَمَنْ يَرْفَعْ نَفْسَهُ يَتَّضِعْ، وَمَنْ يَضَعْ نَفْسَهُ يَرْتَفِعْ.” والحكماء الشيوخ علموا من يذل نفسه يرفعه الله الخ :” המשפיל עצמו, הקב”ה מגביהו וכל המגביה עצמו, הקב”ה משפילו ” { בבלי, עירובין יג, ע”ב. }.

22 _ طوبى للفقراء متى 5 ،3 :5 ولو 20 :6 : “ «طُوبَى لِلْمَسَاكِينِ بِالرُّوحِ، لأَنَّ لَهُمْ مَلَكُوتَ السَّمَاوَاتِ. طُوبَى لِلْوُدَعَاءِ، لأَنَّهُمْ يَرِثُونَ الأَرْضَ” وقالوا الحكماء:” איזהו בן העולם הבא? ענוותן ושפל ברך“{בבלי,סנהדרין פח,ע”ב.}.

23 _ مخاطبا الرب الفريسيون لو 21 :17 : “وَلاَ يَقُولُونَ: هُوَذَا ههُنَا، أَوْ: هُوَذَا هُنَاكَ! لأَنْ هَا مَلَكُوتُ اللهِ دَاخِلَكُمْ». ” بينما الحكماء الشيوخ :”ברוך אתה ה’, אלהינו מלך העולם אשר נתן לנו תורת אמת וחיי עולם נטע בתוכנו” { מסכתות קטנות, מסכת סופרים פרק י”ג. }.

24 _ علّمنا يسوع عن عدم الزواج بيوم القيامة متى 30 :22 ومر 25 :12 ولو 36 _34 :20  : “لأَنَّهُمْ فِي الْقِيَامَةِ لاَ يُزَوِّجُونَ وَلاَ يَتَزَوَّجُونَ، بَلْ يَكُونُونَ كَمَلاَئِكَةِ اللهِ فِي السَّمَاءِ.” والحكماء الشيوخ :” העולם הבא, אין בו לא אכילה ולא שתיה ולא פריה ורביה אין בו גוף וגווייה, אלא נפשות הצדיקים בלבד בלא גוף, כמלאכי השרת ” { בבלי, מסכת ברכות י”ז, ע”א הרמב”ם, משנה תורה, הלכות תשובה פרק ח’, ג’.}.

25 _من بين الامثلة التي علمها يسوع لتلاميذه متى 27 _14 :25 ولو 27 _12 :27: “ «وَكَأَنَّمَا إِنْسَانٌ مُسَافِرٌ دَعَا عَبِيدَهُ وَسَلَّمَهُمْ أَمْوَالَهُ، فَأَعْطَى وَاحِدًا خَمْسَ وَزَنَاتٍ، وَآخَرَ وَزْنَتَيْنِ، وَآخَرَ وَزْنَةً. كُلَّ وَاحِدٍ عَلَى قَدْرِ طَاقَتِهِ. وَسَافَرَ لِلْوَقْتِ. فَمَضَى الَّذِي أَخَذَ الْخَمْسَ وَزَنَاتٍ وَتَاجَرَ بِهَا، فَرَبحَ خَمْسَ وَزَنَاتٍ أُخَرَ. وَهكَذَا الَّذِي أَخَذَ الْوَزْنَتَيْنِ، رَبِحَ أَيْضًا وَزْنَتَيْنِ أُخْرَيَيْنِ. وَأَمَّا الَّذِي أَخَذَ الْوَزْنَةَ فَمَضَى وَحَفَرَ فِي الأَرْضِ وَأَخْفَى فِضَّةَ سَيِّدِهِ. وَبَعْدَ زَمَانٍ طَوِيل أَتَى سَيِّدُ أُولئِكَ الْعَبِيدِ وَحَاسَبَهُمْ. فَجَاءَ الَّذِي أَخَذَ الْخَمْسَ وَزَنَاتٍ وَقَدَّمَ خَمْسَ وَزَنَاتٍ أُخَرَ قَائِلًا: يَا سَيِّدُ، خَمْسَ وَزَنَاتٍ سَلَّمْتَنِي. هُوَذَا خَمْسُ وَزَنَاتٍ أُخَرُ رَبِحْتُهَا فَوْقَهَا. فَقَالَ لَهُ سَيِّدُهُ: نِعِمَّا أَيُّهَا الْعَبْدُ الصَّالِحُ وَالأَمِينُ! كُنْتَ أَمِينًا فِي الْقَلِيلِ فَأُقِيمُكَ عَلَى الْكَثِيرِ. اُدْخُلْ إِلَى فَرَحِ سَيِّدِكَ. ثُمَّ جَاءَ الَّذِي أَخَذَ الْوَزْنَتَيْنِ وَقَالَ: يَا سَيِّدُ، وَزْنَتَيْنِ سَلَّمْتَنِي. هُوَذَا وَزْنَتَانِ أُخْرَيَانِ رَبِحْتُهُمَا فَوْقَهُمَا. قَالَ لَهُ سَيِّدُهُ: نِعِمَّا أَيُّهَا الْعَبْدُ الصَّالِحُ الأَمِينُ! كُنْتَ أَمِينًا فِي الْقَلِيلِ فَأُقِيمُكَ عَلَى الْكَثِيرِ. اُدْخُلْ إِلَى فَرَحِ سَيِّدِكَ. ثُمَّ جَاءَ أَيْضًا الَّذِي أَخَذَ الْوَزْنَةَ الْوَاحِدَةَ وَقَالَ: يَا سَيِّدُ، عَرَفْتُ أَنَّكَ إِنْسَانٌ قَاسٍ، تَحْصُدُ حَيْثُ لَمْ تَزْرَعْ، وَتَجْمَعُ مِنْ حَيْثُ لَمْ تَبْذُرْ. فَخِفْتُ وَمَضَيْتُ وَأَخْفَيْتُ وَزْنَتَكَ فِي الأَرْضِ. هُوَذَا الَّذِي لَكَ. فَأَجَابَ سَيِّدُهُ وَقَالَ لَهُ: أَيُّهَا الْعَبْدُ الشِّرِّيرُ وَالْكَسْلاَنُ، عَرَفْتَ أَنِّي أَحْصُدُ حَيْثُ لَمْ أَزْرَعْ، وَأَجْمَعُ مِنْ حَيْثُ لَمْ أَبْذُرْ، فَكَانَ يَنْبَغِي أَنْ تَضَعَ فِضَّتِي عِنْدَ الصَّيَارِفَةِ، فَعِنْدَ مَجِيئِي كُنْتُ آخُذُ الَّذِي لِي مَعَ رِبًا. ” وفي الياهو زوطا { סדר אליהו זוטא, פרק ב’. }نقرا هذا المثل ذات المعنى والمغزى:” משלו משל: למה הדבר דומה? למלך בשר ודם שהיה לו שני עבדים, והיה אוהבן אהבה גמורה, ונתן לזה קב חיטין ולזה קב חיטין, לזה אגודה של פשתן ולזה אגודה של פשתן. הפקח שבהן מה עשה? נטל את הפשתן וארגו מפה, ונטל את החיטין ועשאן סולת, ביררה טחנה, ולשה ואפה, וסידרה על גבי השלחן, ופרס עליה מפה, והניחה עד שלא בא המלך. והטפש שבהן לא עשה ולא כלום. לימים בא המלך בתוך ביתו ואמר להן: בניי, הביאו לי מה שנתתי לכם, אחד הוציא את [פת] הסולת על גבי השלחן ומפה פרוסה עליו, ואחד הוציא את החיטין בקופה, ואגודה של פשתן עליהן. אוי לה לאותה בושה, אוי לה לאותה כלימה. הוי אומר איזה מהן חביב? זה שהוציא את השולחן ואת [פת] הסלת עליו “

 26 _ في لوقا 43 _39 :23 : “ وكَانَ وَاحِدٌ مِنَ الْمُذْنِبَيْنِ الْمُعَلَّقَيْنِ يُجَدِّفُ عَلَيْهِ قَائِلًا: «إِنْ كُنْتَ أَنْتَ الْمَسِيحَ، فَخَلِّصْ نَفْسَكَ وَإِيَّانَا!» فَأجَابَ الآخَرُ وَانْتَهَرَهَُ قَائِلًا: «أَوَلاَ أَنْتَ تَخَافُ اللهَ، إِذْ أَنْتَ تَحْتَ هذَا الْحُكْمِ بِعَيْنِهِ؟ أَمَّا نَحْنُ فَبِعَدْل، لأَنَّنَا نَنَالُ اسْتِحْقَاقَ مَا فَعَلْنَا، وَأَمَّا هذَا فَلَمْ يَفْعَلْ شَيْئًا لَيْسَ فِي مَحَلِّهِ» .ثُمَّ قَالَ لِيَسُوعَ: «اذْكُرْنِي يَا رَبُّ مَتَى جِئْتَ فِي مَلَكُوتِكَ».فَقَالَ لَهُ يَسُوعُ: «الْحَقَّ أَقُولُ لَكَ: إِنَّكَ الْيَوْمَ تَكُونُ مَعِي فِي الْفِرْدَوْسِ ” في لفيفة العمل { עבודה זרה י”ח ע”א }نقرأ نفس القصّة :” מצאוהו לרבי חנינא בן תרדיון שהיה יושב ועוסק בתורה ומקהיל קהלות ברבים וס”ת מונח לו בחיקו. הביאוהו וכרכוהו בס”ת והקיפוהו בחבילי זמורות והציתו בהן את האור והביאו ספוגין של צמר ושראום במים והניחום על לבו כדי שלא תצא נשמתו מהרה. אמרה לו בתו: אבא אראך בכך? אמר לה: אילמלי אני נשרפתי לבדי היה הדבר קשה לי, עכשיו שאני נשרף וס”ת עמי, מי שמבקש עלבונה של ס”ת, הוא יבקש עלבוני. אמרו לו תלמידיו: רבי, מה אתה רואה? אמר להן גליון נשרפין ואותיות פורחות. אף אתה, פתח פיך ותכנס [בך] האש. אמר להןף מוטב שיטלנה מי שנתנה ואל יחבל הוא בעצמו. אמר לו קלצטונירי: רבי, אם אני מרבה בשלהבת ונוטל ספוגין של צמר מעל לבך, אתה מביאני לחיי העולם הבא? אמר לו: הן. השבע לי! נשבע לו! מיד הרבה בשלהבת ונטל ספוגין של צמר מעל לבו. יצאה נשמתו במהרה, אף הוא קפץ ונפל לתוך האור. יצאה בת קול ואמרה: רבי חנינא בן תרדיון וקלצטונירי מזומנין הן לחיי העולם הבא “

27 _ المثال الأخير عن تعليم المسيح يسوع “واحبب الرب إلهك من كل قلبك وكل نفسك واحبب لقريبك كنفسك” ويعلمنا الرابع كيفا :” ואהבת לרעך כמוך, …זהו כלל גדול בתורה.   ” { ירושלמי, מסכת נדרים ל’, ב  }.

أمثلة كثيرة أخرى، نذكرها باختصار: ارحموا من في الأرض يرحمكم من بالسماء: “כל המרחם על הבריות, מרחמין עליו מהשמים ”  و”ليس كل من يقول يا رب يا رب يدخل ملكوت السماوات..” قارن “ לא המדרש עיקר, אלא המעשה ” وعلّم يسوع: “أخذتم مجانا أعطوا مجانا”  والحكيم شموئيل: “ כאשר שיננתי לפניכם בחינם, כן שננו גם אתם בחינם “.

كنا قد نشرنا عن معنى متى  39 :5 : “من لطمك على خدك الأيمن ..” وبهذا السياق نذكر باختصار المقارنة ونصوص توراتية  تلمودية لذات المعنى دون التوسع في مراثي ارميا 31 _29 :3 : ” יתן בעפר פיהו, אולי יש תקווה. יתן למכהו לחי, ישבע בחרפה. כי לא יזנח לעולם אדני. יתן למכהו לחי ” كذلك اشعياء 7 _6 :50 :” גֵּוִי נָתַתִּי לְמַכִּים, וּלְחָיַי לְמֹרְטִים; פָּנַי לֹא הִסְתַּרְתִּי, מִכְּלִמּוֹת וָרֹק.  ז וַאדֹנָי יְהוִה יַעֲזָר-לִי, עַל-כֵּן לֹא נִכְלָמְתִּי; עַל-כֵּן שַׂמְתִּי פָנַי, כַּחַלָּמִישׁ, וָאֵדַע, כִּי-לֹא אֵבוֹשׁ “وفي الأمثال 22 :20  و 29 : 24 :”  אַל-תֹּאמַר אֲשַׁלְּמָה-רָע;    קַוֵּה לַיהוָה, וְיֹשַׁע לָךְ.  אַל-תֹּאמַר כַּאֲשֶׁר עָשָׂה-לִי כֵּן אֶעֱשֶׂה-לּוֹ    אָשִׁיב לָאִישׁ כְּפָעֳלוֹ.” بما يعني صراحة عدم الرد للسوء بالسوء او تفكر بفعل ذلك حتى في الأمثال 22 _ 21 : 25 إذا جاع عدوّك فأطمعه : “ אִם-רָעֵב שֹׂנַאֲךָ, הַאֲכִלֵהוּ לָחֶם;    וְאִם-צָמֵא, הַשְׁקֵהוּ מָיִם.  כִּי גֶחָלִים–אַתָּה, חֹתֶה עַל-רֹאשׁוֹ;וַיהוָה, יְשַׁלֶּם-לָךְ.” إضافة لذلك ما ورد في التلمود البابلي { בבלי, יומא כג, א_. }:” הנעלבין ואינן עולבין, שומעין חרפתן ואינן משיבין, עושין מאהבה ושמחין ביסורין. עליהן הכתוב אומר {שופטים ה}: ואוהביו כצאת השמש בגבורתו ” مُهان لكن لا يؤذي يسمع الاهانة ولا يجيب وفرح ومسرور بآلامه.

المثل التلمودي من التوراة الشفهية : “ הוי משלם טובה תחת רעה “{ מדרש “שמות רבה”, פרשה כו, ד”ה ב }.